نخ، رشته‌های باریک، نازک و بلند است که از الیاف‌های طبیعی و مصنوعی ساخته می‌شود. نخ‌ها در دوخت پارچه، تهیه لباس، در صنایع پزشکی و جراحی، دوخت لباس و فرش و یا در صنعت نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همان طور که می‌دانید در بافت انواع نخ یا از الیاف طبیعی و یا از الیاف مصنوعی استفاده می‌شود. به طور کلی می‌توان یکی از کاربردی‌ترین محصولات که توسط بشر ساخته شده است را نخ دانست. این ساخته دست بشر، انواع مختلفی داشته و با رنگ‌های متنوعی یافت می‌شود. با این حال بار دیگر با تغییرات نیازهای بشر، تنوع در انواع نخ نیز بیشتر شده و استفاده از آن‌ها به شکل تخصصی‌تر پیش می‌رود. با وجود این تنوع و کاربرد نخ‌ها، شاید بخواهید بیشتر راجع به آن‌ها بدانید. در ادامه‌ی مقاله شما با انواع نخ آشنا شده و کاربردهای آن‌ها را می‌شناسید.
انواع نخ کدام‌اند؟
نخ‌ها از به هم تابیدن الیاف طبیعی و یا مصنوعی تهیه می‌شوند. با این حال تنوع بسیار زیادی از آن‌ها در بازار دیده می‌شود. بر همین اساس که می‌توان طبق معیارهای مختلف، انواع مختلفی از نخ‌ها را در نظر گرفت. انواع نخ‌ها به گروه‌های زیر تقسیم شده و بر همین اساس مورد بررسی قرار خواهند گرفت:
انواع نخ از نظر جنس
از نظر جنس نخ می‌توان آن‌ها را به سه گروه از نخ‌ها تقسیم بندی کرد:
نخ طبیعی
آن دسته از نخ‌ها که منشا طبیعی دارند؛ به این معنا که با استفاده از الياف طبیعی تهیه می‌شوند و در تولید آن‌ها از هیچ مواد شیمیایی استفاده نخواهد شد، نخ‌های طبیعی هستند.
نخ مصنوعی
برخی از نخ‌های مصنوعی، ممکن است که ریشه طبیعی داشته باشند اما به دلیل اینکه با روش‌های مصنوعی تولید می‌شوند، نخ‌های مصنوعی هستند. نخ های ویسکوز و نخ های پلی استر از مثال‌های این نخ‌های مصنوعی به حساب می‌آیند.
نخ های مخلوط
به نخ‌هایی که از ترکیب نخ های مصنوعی و طبیعی تهیه شوند، نخ مخلوط می‌گویند. این نخ‌ها با تنوع و گستردگی رنگ بسیاری در بازار عرضه می‌شوند. نخ های DMC، ابریشمی، عمامه ای، کتانی، کنفی، کاموایی، نایلونی، پولیستری، ریونی، لمه ای، نخ های کوبلن دوزی و مِز، همچنین نخ های صددرصد فلزی مانند نقده و نخ های کتانی و ابریشمی با روکش فلزی مثال‌هایی از این نخ‌ها هستند. این نخ‌ها هرکدام مصارف منحصر به خود را دارند و با استفاده درست آن‌ها می‌توان آثاری زیبا و ماندگاری را به وجود آورد.
انواع نخ موجود در بازار
نخ پنبه‌ای
یکی از نخ‌هایی که بیشترین مصرف را در خیاطی دارد، نخ پنبه‌ای است. همان طور که مشخص است این نخ از الياف طبیعی پنبه تهیه شده و نمونه‌های شانه شده و شانه نشده آن در بازار دیده می‌شود. کوک زدن و رویه دوزی از کاربردهای این نخ طبیعی است. نخ‌های قرقره‌ای معروف که با وفور در بازار یافت می‌شوند، از نمونه‌های همین نخ های پنبه‌ای هستند. بنابراین می‌توان آن را به عنوان پرکاربردترین نخ به کار رفته در صنعت پوشاک معرفی کرد. همچنین این نخ از انواع نخ پرکاربرد و مهم در صنعت نساجی است. از آن جایی که پنبه از جذب رطوبت بالایی برخوردار است، لباس‌هایی که با این نخ تهیه می‌شوند، بسیار راحت هستند.
نخ های ابریشمی
نخ‌های ابریشمی را به نخ ابریشمی نازک، ابریشم خام، ابریشم هندی و ابریشم مصنوعی تقسیم بندی می‌کنند. این نخ در نوع مصنوعی آن نیز تولید می‌شود که نسبت به نخ طبیعی آن کاربرد بیشتری دارد. این نخ طی مراحل شیمیایی تولید شده و ظاهری براق دارد. در واقع نخ‌های ابریشمی را طی مراحل شیمیایی از ماده شیمیایی سلولز تهیه می‌کنند. این نخ‌ها با ظاهر براق و یکنواخت همانند ابریشم طبیعی به نظر می‌رسند.
در صنعت و تجارت به این نوع از نخ‌ها ویسکوز ریون می‌گویند. عمامه و بوبین نمونه‌های موجود در بازار از نخ‌های ابریشمی مصنوعی هستند. از انواع این نخ در حاشیه سوزی و گلدوزی استفاده می‌شود. در گلدوزی نیز از دو نوع نخ ابریشمی استفاده می‌گردد. از ابریشم خام برای گلدوزی های دستی به صورت کلاف و یا قرقره استفاده شده و در گلدوزی های ماشینی ابریشم تابیده رواج بیشتری دارد که این نخ‌ها با تاب خیلی زیاد تهیه می‌شود. به همین دلیل به نام زنجیره‌ای معروف‌اند و البته از استحکام کمی برخوداراند.
نخ پشمی یا فاستونی
ضخامت در نخ‌های پشمی از حد طبیعی فراتر است. در تهیه‌ی این نخ ضخیم از موادی همانند پشم، کرک و مخلوط پشم و پلی استر استفاده می‌کنند. در برجسته دوزی روی پارچه‌های پشمی و پارچه‌های ضخیم دیگر، معمولا نخ‌های فاستونی و پشمی وارد صحنه می‌شوند. با توجه به ضخامت این نخ‌ها باید حین دوخت و دوز مراقب کشیدگی و یا جمع شدگی پارچه باشید.
نخ فلزی
نخ‌های فلزی از آن نخ‌های تزیینی هستند که جهت دوخت تزیینات لباس و گلدوزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به نخ فلز، نخ نقره، گلابتون و بلورسنت هم گفته می‌شود. زیرا که از مواد اولیه‌ای از فلزات نقره‌ای و طلایی تهیه می‌شوند و ظاهری بسیار براق دارند. نخ فلزی به طور عمده برای کارهای دست استفاده می‌شوند.
بیشتر بخوانید: فرایند تولید پارچه چگونه است؟
نخ کوبلن
نخ کوبلن از قدیم برای کوبلن دوزی استفاده می‌شده است. از این نخ با عنوان نخ دمسه نیز استفاده می‌کنند. امروزه هم در گلدوزی ها و کارهای تزئینی بر روی پارچه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نخ نامرئی
انواع نخ که به نوعی نخ نایلونی اطلاق می‌شوند، نخ‌های نامرئی هستند که برای جواهردوزی های لباس مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این نخ‌ها معمولا برای بخش رویه کار که لازم است نخ در دوخت آن مشخص نباشد، استفاده می‌شود. به‌علاوه بیشترین مصرف نخ‌های ظریف نامرئی در دوخت لباس عروس و سنگ دوزی های روی آن دیده شده است.
نخ قلاب بافی
در انواع دوخت‌های دستی مانند قلاب بافی، گلدوزی، رودوزی، کاوردوزی، دوخت‌های تزئینی، رودوزی کفش، ساخت دستبند و … نخ قلاب بافی کاربرد دارد. به این نخ، نخ ابریشم، نخ قلاب بافی، ابریشم نایلون، دوک، قلاب بافی، دوک نایلون، ابریشم قلاب بافی نیز گفته می‌شود.
نخ سر کیسه دوزی
از بین انواع نخ، نخ سر کیسه دوزی به صورت تخصصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همان طور که از نام این نخ پیدا است، جهت دوخت سر کیسه‌ها به کار می‌رود. بنابراین در کارخانه‌های تولید برنج، گندم، گچ، سیمان و … که از دستگاه سر کیسه دوزی استفاده می‌کنند، نخ سر کیسه دوزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نخ در دو جنس پلی پروپلین یا پپه و همچنین پلی استر موجود است.
کاربرد انواع نخ چیست؟
همان طور که انواع نخ را می‌توان معرفی کرد و مورد بررسی قرار داد، برای هر کدام نیز کاربردهایی را می‌توان در نظر گرفت. مواردی که می‌توان در آن‌ها از انواع نخ استفاده کرد، عبارت اند از:
کاربرد انواع نخ های طبیعی
یکی از انواع نخ طبیعی ابریشم است. از ابریشم می‌توان در صنایعی مانند بافت قالی و قالیچه، پارچه‌های گران قیمت، بافت فرش و گلیم استفاده کرد. استفاده از نخ ابریشم در این محصولات باعث می‌شود قیمت آن‌ها بالا برود و افراد خاصی از طبقه اجتماعی در جامعه بتوانند این محصولات را خریداری کنند. دیگر نخ‌های طبیعی اما قیمت کمتری دارند و قابل تهیه برای همه اقشار جامعه هستند. برای مثال در دوخت و بافت لباس و پارچه‌های مختلف و حتی بافت فرش، قالی و دیگر صنایع دستی مانند گلیم و پته و بسیاری موارد دیگر از نخ‌های پشم، پنبه و کتان استفاده می‌کنند. از آن جایی که این نخ‌ها قیمت کمتری دارند به وفور در دوخت و بافت انواع محصولات استفاده می‌شوند.
کاربرد انواع نخ ابریشم
نخ‌های ابریشمی به دو دسته‌ی کلی ابریشم مصنوعی و ابریشم طبیعی دسته بندی می‌شوند. نوع طبیعی آن از کرم ابریشم تهیه شده و به ابریشم مصنوعی ویسکوزین می‌گویند. برای دوخت لباس نازک و ابریشمی و همچنین لباس‌های مجلسی از این نخ استفاده می‌کنند. از طرفی دیگر ظرافت نخ ابریشم به حدی است که برای دوخت های موقت مورد استفاده قرار می‌گیرد. زیرا که با ظرافت خاص خود هیچ اثری را بر روی پارچه بر جا نمی‌‌گذارد.
کاربرد نخ متالیک
نخ متالیک جنسی صد در صد پلی استر دارد و معمولا برای ایجاد جلوه های تزیینی و انواع گلدوزی ها مورد استفاده قرار می گیرد. این نخ هنگام استفاده به سوزن چرخ مخصوص نیاز پیدا می‌کند.
کاربرد نخ قیطان
جنس نخ قیطان از پنبه ضخیم است و این نخ به صورت کش نازک و بویین وجود دارد. این نخ در ایجاد انواع چین روی لباس کاربرد دارد.
کاربرد نخ ریون
از نخ ریون در صنعت گلدوزی استفاده می‌شود.
کاربرد نخ پشمی
نخ‌های پشمی دارای استحکام بالایی هستند و جز نخ‌های ضخیم دسته بندی می‌شوند. بنابراین از این نخ برای دوخت پارچه‌های کلفت استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که نخ پشمی هرگز برای دوخت روی پارچه‌های نازک و گلدوزی مناسب نیستند. این نخ‌ها با خاصیتی که دارند، از هم گسسته می‌شوند. به همین دلیل است که برای گلدوزی، نازک دوزی، دوخت پارچه‌های نازک اصلاً پیشنهاد نمی‌شوند. به‌علاوه به دلیل نداشتن ظرافت و لطافت، به‌علاوه ضخیم بودن بیش از حد هوا و گرما را در خود نگه می‌دارند. این ویژگی می‌تواند دلیل استفاده روستاییان و عشایر از پشم حیوانات باشد. آن‌ها از پشم حیوانات نخ ریسیده و با آن‌ها لباس‌های گرم زمستانی را درست می‌کنند. علاوه بر این‌ها نخ‌های پشمی با وزن زیاد خود و ویژگی‌های منحصر به فرد دیگر، طرفداران زیادی را در صنایع مختلف دارند.
برای خرید انواع پارچه با کیفیت بالا و خدمات رنگرزی می توانید با شماره های 03135410814، 03135410816 و 09131197157 تماس بگیرید.
نمره نخ
نمره نخ به ظرافت آن اطلاق می‌شود که معمولا بر روی بسته نخ نوشته می‌شود. وزن در واحد طول و طول در واحد وزن نمره نخ را مشخص می‌کند و معمولا با اعداد 60 ـ 40 ـ 30 ـ 20 و … بیان می شود. هرگاه قصد خرید نخ را داشتید، برای تفکیک نخ ظریف یا ضخیم باید به نمره‌ی درج شده بر روی بسته‌ی آن دقت کنید.
نکات لازم در انتخاب نخ مناسب
بعد از آشنایی با انواع نخ و کاربردهای آن، باید دید که چه اصولی برای انتخاب نخ لازم است که باید آن‌ها را در نظر بگیرید. استحکام، شفافیت رنگ، بدون گره، صاف و یکدست بودن و ثبات رنگ داشتن مهم‌ترین اصولی هستند که کیفیت انواع نخ را مشخص می‌کنند. این کیفیت در انتخاب نخ، در پیشبرد دوختی زیبا بسیار مؤثر است. به زبان ساده باید در خرید یک نخ خوب نکات زیر را در نظر داشته باشید:
توجه به رنگ پارچه
یک نخ خوب نخی است که متناسب با رنگ پارچه و قدری پررنگ‌تر از آن باشد. به این شکل که دوخت بر روی پارچه چندان مشخص نیست و می‌تواند یک دوخت تمیز را برای شما به ارمغان آورد.
داشتن ثبات رنگ
اگر بخواهید در هنگام خرید انواع نخ، ثبات رنگ را تشخیص دهید، کافی است قسمتی از نخ را مرطوب کنید. سپس آن را با فشار دست بر روی یک پارچه سفید بکشید. اگر نخ ثبات رنگ نداشته و رنگ پس دهد، اثر رنگ بر روی پارچه باقی می‌ماند. بنابراین نباید از این نخ در دوخت استفاده شود.
توجه به ضخامت پارچه
علاوه بر این‌ها توجه به ضخامت پارچه، نکته‌ی دیگری است که هنگام انتخاب نخ در نظر گرفته می‌شود. از نخ‌های ابریشمی نازک، نخ پنبه‌ای نازک با روکش پلی استر و نخ پنبه‌ای نازک ساده به همراه سوزن ظریف برای انجام دوخت روی پارچه‌های لطیف و نازک استفاده می‌شود. پارچه‌های ضخیم هم با نخ‌های کلفت‌تر و درشت‌تر مانند نخ ابریشم ۵۰ یا نخ پنبه‌ای با روکش پلی استر و از نخ پنبه روکش پلی استر یا پنبه‌ای ۴۰ تا ۵۰ دوخته خواهند شد. به‌علاوه می‌توان از نخ‌های ابریشمی ۵۰ برای پارچه‌های ضخیم هم استفاده نمود.
سخن پایانی
در دنیای مد و پوشاک امروز، انتخاب نخ متناسب با رنگ و جنس پارچه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. انواع نخ در بازار وجود دارد که هرکدام از آن‌ها کاربردهای منحصر به خود را دارند. شما هم برای دوخت پارچه باید نخ متناسب با پارچه خود را طبق نکات گفته شده انتخاب و خریداری کنید.
سوالات متداول
- نخ‌ها بر اساس جنس به چند دسته تقسیم بندی می‌شوند؟انواع نخ از نظر جنس به نخ های طبیعی، مصنوعی و مخلوط تقسیم می‌شود.2. مهم‌ترین اصول در انتخاب انواع نخ کدام اند؟هنگام انتخاب و خرید انواع نخ لازم است کیفیت نخ، رنگ آن و ضخامت نخ در نظر گرفته شود.
3. ضخامت نخ برای دوخت پارچه به چه صورت تعیین می‌شود؟
از نخ‌های ظریف برای دوخت پارچه‌های نازک و لطیف استفاده می‌کنند و نخ‌های ضخیم در دوخت پارچه‌های کلفت‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
